โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat บอกว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานนี้ทั่วทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 ลำดับแรก ที่ติดเชื้อสูงสุดเป็น ประเทศญี่ปุ่น ประเทศเกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน แล้วก็ฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อใหม่มีประเทศจากยุโรปแล้วก็ทวีปเอเชียครอบครอง 7 ใน 10 ลำดับแรก แล้วก็ 13 ใน 20 ลำดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อใหม่ในทุก ๆ วันของทั่วทั้งโลกปัจจุบันนี้ มาจากทวีปเอเชีย แล้วก็ ยุโรป รวมกันคิดเป็นจำนวนร้อยละ 76.25 ของทั้งโลก ในตอนที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นจำนวนร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในประเทศออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในประเทศออสเตรเลียตอนนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% แล้วก็อื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวถึงมาแล้ว เป็นที่คาดหมายกันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่าวิตกอย่างเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป แล้วก็จะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาไม่นาน ดังนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา แล้วก็ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x แล้วก็ XBB จะเด่นในแถบทวีปเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีลัษณะทิศทางจะเป็นไปในทิศทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนยืนยันประเด็นการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

ทีมงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศอเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่เกิดจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565

แสดงให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x แล้วก็ XBB นั้นดื้อต่อภูมิคุ้มกันอีกทั้งจากวัคซีน แล้วก็การที่เคยติดเชื้อมาก่อน มากยิ่งกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้เป็นอย่างมาก

ถึงแม้ข้อมูลทางคลินิกในตอนนี้ ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าจะทำให้ป่วยรุนแรงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แม้กระนั้นความสามารถการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆเป็นเงาตามตัว

ประการฉะนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้เห็น ถึงจุดสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งประเด็นการใส่หน้ากาก หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง หลีกเลี่ยงสถานที่คับแคบระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด แล้วก็ เว้นระยะห่าง จากผู้อื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ฟุตบาทประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

ถ้าหากเทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ไปยังประเทศอื่น ๆ ทั่วทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์ดั้งเดิม (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีลัษณะทิศทางไม่เหมือนกันกับอดีต เพราะว่ามีปัจจัยประเด็นการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ แปรเปลี่ยนกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งความสามารถของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ พฤติกรรมการป้องกันตัว แล้วก็ การใช้ชีวิตของสามัญชน จำพวก แล้วก็ความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ

ผลพวงที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในด้านปริมาณการได้รับเชื้อ การป่วย การตาย แล้วก็ Long COVID นั้น ก็เลยมีโอกาสสูง ที่จะแปรเปลี่ยนกับแนวทางควบคุมป้องกันโรค แล้วก็ ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ได้มาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าสามัญชนในประเทศ จะเข้าถึง แล้วก็ พึ่งได้หรือเปล่า ยามที่เกิดปัญหา

ผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ สามัญชนสามารถพึ่ง แล้วก็ได้รับความช่วยเหลือเกื้อกูลดูแลอย่างทันท่วงที มีประสิทธิภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องพบเจอกับภาวการณ์หดหู่ รอคอย จนต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…เหตุการณ์เดี๋ยวนี้นั้น จำเป็นที่จะต้องดำรงชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทในการดำรงชีวิต

ป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งตอนดำเนินงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดการเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกเหนือจากนี้ ยังคงพบลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น แล้วก็การรับรส พบอาการแตกต่างจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจติดขัด แล้วก็กรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายคลึงกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นเดียวกัน

สำหรับคนที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะเสี่ยงติดเชื้อ เสนอแนะให้ตรวจ ATK ด้วยตัวเอง โดยควรจะเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน แล้วก็ มีค่าความไว (Sensitivity) แล้วก็ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้มาจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์